آتاکسی چیست؟
آتاکسی نوعی اختلال عصبی است که با اختلال در هماهنگی و تعادل مشخص می شود. این بیماری از اختلال در مسیرهای عصبی مسئول کنترل حرکات ارادی ناشی می شود که در نتیجه آن مهارت های حرکتی مانند راه رفتن و انجام فعالیت ها با مشکل مواجه می‌شود.
علائم آتاکسی بسته به نوع و شدت اختلال می تواند متفاوت باشد. علائم رایج عبارتند از:
- اختلال در هماهنگی: مشکل در مهارت های حرکتی ظریف مانند نوشتن، بستن دکمه های لباس و استفاده از ظروف.
- مشکلات تعادل: مشکل در ایستادن، راه رفتن و حفظ تعادل.
- مشکلات گفتاری: تکلم نامفهوم، مشکل در بیان و اختلال در ریتم.
- ناهنجاری های حرکتی چشم: نیستاگموس (حرکات غیر ارادی چشم)، مشکل در ردیابی اشیا و اختلال در درک عمق.
- لرزش: لرزش غیر ارادی دست ها، سر یا سایر اعضای بدن.
- ضعف عضلانی: کاهش قدرت و استقامت عضلانی.
- اختلالات شناختی: مشکل در توجه، حافظه و عملکرد اجرایی.
تشخیص آتاکسی چیست؟
تشخیص شامل یک ارزیابی جامع توسط یک متخصص است. ارزیابی معمولاً شامل موارد زیر است:
- سابقه پزشکی: بررسی دقیق علائم، از جمله شروع، پیشرفت، و هر علت بالقوه.
- معاینه فیزیکی: ارزیابی هماهنگی، تعادل، قدرت عضلانی و رفلکس ها.
- معاینه عصبی: ارزیابی حرکات چشم، گفتار و عملکرد شناختی.
- تست های تصویربرداری: MRI یا سی تی اسکن مغز برای شناسایی هرگونه ناهنجاری یا آسیب ساختاری.
- آزمایش ژنتیکی: در موارد مشکوک به آتاکسی ژنتیکی، ممکن است آزمایش ژنتیکی برای شناسایی جهش های خاص انجام شود.
دلایل آتاکسی چیست؟
این عارضه می تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود، از جمله:
آسیب مخچه: مخچه، ساختاری از مغز که در پشت جمجمه قرار دارد، نقش مهمی در هماهنگی حرکات ایفا می کند. آسیب مخچه، مانند سکته مغزی، تروما، یا تومور، می تواند منجر به آتاکسی شود.
اختلالات نورودژنراتیو: این وضعیت می تواند نشانه ای از اختلالات نورودژنراتیو مانند مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)، بیماری پارکینسون و بیماری آلزایمر باشد. این شرایط به تدریج به سیستم عصبی از جمله مخچه و اتصالات آن آسیب می رساند.
جهش های ژنتیکی: جهش های ژنتیکی ارثی می توانند باعث آتاکسی شوند. این جهش ها بر ژن های دخیل در رشد و عملکرد مخچه و سایر مناطق مغز که مسئول حرکت هستند تأثیر می‌گذارند.
قرار گرفتن در معرض سموم: قرار گرفتن در معرض برخی سموم مانند الکل، فلزات سنگین و برخی داروها می تواند به سیستم عصبی آسیب برساند و باعث این عارضه شود.
انواع آتاکسی چیست؟
این عارضه را می توان بر اساس علت زمینه ای و علائم خاص به چندین نوع طبقه بندی کرد:
آتاکسی مخچه: این نوع آتاکسی در اثر آسیب به مخچه ایجاد می شود. با اختلال در هماهنگی، مشکل در تعادل و مشکلات گفتاری مشخص می شود.
آتاکسی حسی: این نوع آتاکسی از آسیب به مسیرهای حسی که اطلاعاتی در مورد موقعیت و حرکت بدن ارائه می دهد، به وجود می آید. به دلیل اختلال در حس عمقی (حس موقعیت بدن) منجر به مشکل در تعادل و هماهنگی می شود.
آتاکسی وستیبولار: این نوع آتاکسی در اثر آسیب به سیستم وستیبولار ایجاد می شود که وظیفه حفظ تعادل را بر عهده دارد. منجر به سرگیجه، سرگیجه و مشکل در تعادل می شود.
آتاکسی فرونتال: این نوع آتاکسی در اثر آسیب به لوب های فرونتال مغز ایجاد می شود. بر برنامه ریزی و اجرای حرکات تأثیر می گذارد و منجر به مشکل در هماهنگی و تعادل می شود.
درمان آتاکسی چیست؟
گزینه های درمانی بر مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی تمرکز دارند. استراتژی های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
فیزیوتراپی: تمریناتی برای بهبود هماهنگی، تعادل و قدرت عضلانی.
کاردرمانی: آموزش برای تقویت مهارت های زندگی روزمره و سازگاری با محدودیت های عملکردی.
گفتار درمانی: تمریناتی برای بهبود وضوح گفتار و بیان.
دارو: ممکن است برای مدیریت علائم خاص مانند لرزش یا اسپاسم عضلانی، داروها تجویز شوند.
وسایل کمکی: عصا، واکر یا ویلچر ممکن است برای کمک به تحرک و تعادل لازم باشد.
پیش آگهی آتاکسی به علت اصلی و شدت اختلال بستگی دارد. برخی از انواع آتاکسی، مانند آنهایی که در اثر آسیب مخچه ایجاد می شوند، ممکن است پیشرونده باشند و منجر به ناتوانی قابل توجهی شوند. با این حال، انواع دیگر، مانند آنهایی که در اثر قرار گرفتن در معرض سموم ایجاد می شوند، ممکن است با درمان مناسب برگشت پذیر باشند.
کاردرمانی برای اختلال تعادل ناشی از آتاکسی
کاردرمانی می تواند درمان موثری برای اختلالات تعادلی ناشی از آتاکسی باشد. کاردرمانگران برای بهبود تعادل، هماهنگی و مهارت های عملکردی با افراد کار می کنند. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تمریناتی برای بهبود تعادل و هماهنگی. این تمرینات ممکن است شامل ایستادن روی یک پا، راه رفتن از پاشنه تا پنجه و استفاده از تخته تعادل باشد.
فعالیت هایی برای بهبود مهارت های عملکردی. این فعالیت ها ممکن است شامل رسیدن به اشیا، لباس پوشیدن و آشپزی باشد.
آموزش در مورد آتاکسی و اختلالات تعادل. این آموزش می تواند به افراد کمک کند تا وضعیت خود را درک کنند و استراتژی هایی برای مدیریت علائم خود ایجاد کنند.
کاردرمانی می تواند به افراد مبتلا به آتاکسی کمک کند تا تعادل، هماهنگی و مهارت های عملکردی خود را بهبود بخشند. این می تواند منجر به افزایش استقلال و مشارکت در فعالیت های روزمره شود.
در اینجا چند نمونه خاص از نحوه کمکی که متخصصان ما در مرکز کاردرمانی در اقدسیه به افراد مبتلا به آتاکسی ارائه می دهند ، آورده شده است:
- به فردی که در ایستادن از حالت نشسته مشکل دارد، ممکن است تمریناتی برای تقویت عضلات پا و بهبود تعادلش داده شود. همچنین ممکن است به آنها آموزش داده شود که چگونه از واکر یا عصا برای کمک به ایستادن استفاده کنند.
- به فردی که در راه رفتن مشکل دارد، ممکن است تمریناتی برای بهبود هماهنگی و تعادل او داده شود. همچنین ممکن است به آنها آموزش داده شود که چگونه از واکر یا عصا برای کمک به راه رفتن استفاده کنند.
- به فردی که در دستیابی به اشیا مشکل دارد، ممکن است تمریناتی برای بهبود هماهنگی و دامنه حرکتی آنها داده شود. همچنین ممکن است به آنها آموزش داده شود که چگونه از وسایل تطبیقی برای دستیابی به اشیایی که دور از دسترس هستند استفاده کنند.
- به فردی که در پوشیدن لباس مشکل دارد، ممکن است تمریناتی برای بهبود هماهنگی و مهارت‌های حرکتی ظریف انجام شود. همچنین ممکن است به آنها آموزش داده شود که چگونه از لباس‌ها و وسایل تطبیقی برای راحت‌تر پوشیدن لباس استفاده کنند.
کاردرمانی می تواند به افراد مبتلا به آتاکسی کمک کند تا تعادل، هماهنگی و مهارت های عملکردی خود را بهبود بخشند. این می تواند منجر به افزایش استقلال و مشارکت در فعالیت های روزمره شود.
کلمات مرتبط :
کاردرمانی خوب در شرق تهران – کاردرمانی در اقدسیه – گفتاردرمانی در هروی – گفتاردرمانی در ازگل – گفتاردرمانی در اقدسيه – مرکز توانبخشی در شمال تهران – مرکز توانبخشی در پاسداران – توانبخشی کودکان در سوهانک – کاردرمانی در پاسداران – گفتاردرمانی در پاسداران – کاردرمانی در شیان – کاردرمانی در سوهانک – کاردرمانی خوب در اقدسیه – مشکل توجه و تمرکز در کودکان بیش فعال – کلینیک توانبخشی در پاسداران – کلینیک کاردرمانی در هروی – مرکز کاردرمانی در ازگل – عدم تعادل ناشی از آتاکسی
