تاخیر رشدی چیست؟
زمانی که پیشرفت کودک در مراحل رشد قابل پیش بینی آهسته تر از حد معمول باشد و یا در مراحلی متوقف شد تاخیر رشد رخ داده است.
رشد آهسته تر از حد معمول مهارت های حرکتی، شناختی، اجتماعی و عاطفی در کودکان مشخصه انواع تاخیر رشد هستند که با خدمات مداخله زودهنگام با کاردرمانی ، گفتاردرمانی و فیزیوتراپی می توان به درمان آن ها کمک کرد.
متخصصان رشد کودک محدوده‌هایی را شناسایی کرده‌اند که در آن نوزادان، کودکان نوپا و کودکان معمولاً بر مهارت‌های حرکتی، شناختی، اجتماعی و عاطفی خاصی تسلط دارند. اینکه کودک به یک نقطه عطف خاص (مانند یادگیری چهار دست و پا رفتن یا صحبت کردن) زودرس یا دیررس برسد، مهم نیست تا زمانی که در محدوده طبیعی باشد. اکثر کودکان برخی کارها را زود انجام می دهند و برخی دیگر را دیرتر.
اما اگر رشد کلی کودک کندتر از حد طبیعی باشد، در یک زمینه به طور مداوم کند باشد (مانند مهارت های حرکتی یا استفاده از زبان)، یا به نظر برسد که از حرکت رو به جلو باز مانده است، ممکن است دچار تاخیر رشدی شود. کودکان برای یادگیری دنیای خود انگیزه دارند. «وقتی انگیزه‌ای برای حرکت به جلو نمی‌بینیم نگران می‌شویم»، با اشاره به اینکه این می‌تواند به دلیل ناراحتی عاطفی، ضربه روحی یا واکنشی به محیطی باشد که نیازهای رشدی کودک را برآورده نمی‌کند.
نارس بودن، مشکلات پزشکی (از فلج مغزی گرفته تا عفونت مزمن گوش)، مسمومیت با سرب و ضربه، همگی پتانسیل ایجاد تاخیر در رشد را دارند، اما گاهی اوقات علت ناشناخته است.
والدین بهتر از همه فرزندان خود را می شناسند و معمولاً اولین کسانی هستند که متوجه سرعت رشد کودک می شوند یا نگران آن هستند. یک متخصص اطفال می‌تواند برخی از آزمایش‌های غربالگری اولیه را در مطب انجام دهد که می تواند به تشخیص اینکه آیا مناسب است به کودک زمان بیشتری برای رسیدن به او بدهد یا اینکه برنامه ریزی برای درمان شروع شود، کمک کند.
دلایل تاخیر رشدی چیست؟
عواملی که ممکن است نقش داشته باشند می توانند قبل از تولد کودک، در طول فرآیند تولد و پس از تولد رخ دهند. مثلا:
- شرایط ژنتیکی یا ارثی مانند سندرم داون
- اختلالات متابولیک مانند فنیل کتونوری (PKU)
- ضربه به مغز مانند سندرم تکان خوردن نوزاد یا آسیب شدید سر
- آسیب های روانی اجتماعی شدید مانند اختلال استرس پس از سانحه
- قرار گرفتن در معرض برخی از مواد سمی مانند قرار گرفتن در معرض الکل قبل از تولد یا مسمومیت با سرب
- برخی از عفونت های بسیار جدی
- محرومیت از غذا یا محیط زیست
- در برخی موارد ممکن است نتوان علت تاخیر رشد را پیدا کرد.
تشخیص تاخیر رشدی
برنامه رشد نوزاد و کودک ارزیابی های رشدی را برای نوزادان، کودکان نوپا و کودکان تا سن 5 سالگی ارائه می دهد.
از والدین خواسته می شود اطلاعاتی در مورد تاریخچه رشد کودک، از جمله بارداری و تولد، و سابقه پزشکی ارائه دهند. جلسات بازی تشخیصی یک به یک و ابزارهای اندازه گیری مبتنی بر شواهد برای جمع آوری داده ها در مورد تسلط کودک بر زبان، مهارت های حرکتی و رشد شناختی، اجتماعی و عاطفی استفاده می شود. این اطلاعات، همراه با بینش های جمع آوری شده از مشاهدات دقیق کودک، منجر به گزارش نهایی می شود که در یک جلسه بازخورد با والدین به اشتراک گذاشته می شود.
تأخیر رشد می تواند کوتاه مدت باشد یا می تواند نشانه اولیه سایر شرایط باشد، مانند:
- تاخیر زبان
- اختلالات یادگیری مانند نارساخوانی و دیسپراکسی
- یک اختلال شنوایی
- یک نقص بینایی
- اختلال طیف اوتیسم (ASD)
- اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) یا اختلال کمبود توجه (ADD)
- سندرم داون
- ناتوانی ذهنی
- فلج مغزی
- سندرم الکل جنینی
- آسیب یا ضربه مغزی
نکات پایانی
تأخیر رشد به کودکی اطلاق می شود که در مقایسه با سایر همسن و سال های خود، مهارت های رشدی مورد انتظار از او را به دست نیاورده است. تاخیر ممکن است در زمینه های حرکتی، گفتار و زبان، شناختی، بازی و مهارت های اجتماعی رخ دهد. تأخیر رشد عمومی به این معنی است که یک کودک خردسال در دو یا چند مورد از این زمینه‌های رشد تاخیر قابل توجهی دارد.
کلمات مرتبط :
تاخیر رشدی چیست؟ – درمان تاخیر رشد – کاردرمانی برای تاخیر رشد – گفتاردرمانی برای کودکان – کاردرمانی در هروی – گفتاردرمانی در پاسداران
